Çamaşırhane Hijyeni çamaşırhane operasyonunda, patojen mikroorganizmalarla kirlenmiş olan çamaşırları hijyenik duruma getirmek ve çamaşırlar vasıtasıyla hastalıkların yayılmasını önlemek üzere yapılan tüm düzenleme ve uygulamaları içerir. Çamaşır Hijyeni, yıkanan çamaşırların kirden ve taşıdığı mikroorganizmalardan arındırılarak temiz ve sağlıklı duruma getirilmesidir. Sadece üzerindeki kirden arındırılan tekstil için hijyeniktir denilemez. Tekstilin hijyenik hale getirilebilmesi için bazı uygulamalardan geçirilmesi gerekir.
Evde ya da ticari çamaşırhanelere yıkanan “kirli” tekstil çok çeşitli patojen mikroorganizmalar ile kontamine olmuş olabilir. Patojen mikroorganizmalarla kirlenme olasılığı yüksek olan çamaşırlar özellikle vücut ve vücut sıvıları ile temas eden çarşaf, yastık yüzü, havlu, iç çamaşırlar vb. çamaşırlardır. 20-25ᵒC oda sıcaklıklarında yüzeylere bulaşmış olan bakteriler hızla çoğalır. Bu nedenle kirli çamaşırların mümkün olan en kısa sürede yıkanması, kirli ve temiz çamaşırların rutubetli ortamda bekletilmemesi gerekir.
Çamaşırlara direkt olarak temasla ya da endirekt olarak bulaşmış olan mikroorganizmalar, doğru ürünlerle doğru şekilde yıkama ve kurutma işlemlerinden sonra “hijyenik” duruma gelir. Daha sonraki aşamalarda temiz ve hijyenik duruma gelmiş çamaşırların kullanımına kadar geçen süre ve süreçlerde “hijyenik” kalması, temiz çamaşırlara mikroorganizmaların tekrar bulaşmasının önlenmesi çok önemlidir.
Mikroorganizmalarla kontamine olmuş çamaşırlarla temas eden kişilerin enfeksiyon riski vardır. Mikroorganizmalarla kirlenme riski daha yüksek olan çamaşırların diğer çamaşırlardan ayrı olarak, dezenfeksiyon sağlayacak kimyasallarla ve uygun koşularda yıkanması gerekmektedir. Normal çamaşırların ağartıcı olarak aktif oksijen içeren çamaşır deterjanları ile yeterli dozajda, sıcaklıkta ve sürede yıkanması ile çamaşırlarda hijyen sağlamak mümkündür. Ancak özellikle sağlık kuruluşlarının enfekte çamaşırlarının aktif klorlu, aktif oksijenli ya da PAA (perasetik asit) içeren ağartıcı ürünlerle dezenfekte edilmesi gerekir. Dezenfektan ürünlerin tavsiye edilen dozajlarda, sıcaklıkta ve sürede kullanılması çamaşır hijyenini sağlamada çok önemlidir. Klorlu ve PAA içeren ürünlerle 40-50oC’de, aktif oksijenli ürünler ile 60oC’nin üzerinde dezenfeksiyon sağlanabilir. Aktivatör içeren toz aktif oksijenli ürünler 40-50oC’de dezenfeksiyon sağlarlar.
Ticari çamaşırhanelerde yıkanan çamaşırların taşıdığı patojen mikroorganizmaların cinsi ve miktarı, çamaşırların kullanıldığı yere ve kullanım alanına göre çok farklılık gösterir. Hastanelerde, hasta –yaşlı-çocuk bakım evlerinde, yiyecek üretim alanlarında kullanılan tekstile patojen mikroorganizmaların bulaşma riski çok daha yüksektir. Çamaşırlar kullanım esnasında ve kullanım sonrası patojenlerle kontamine olabilir ve eğer uygun şekilde işlem görmez ise patojen mikroorganizmalar tekstil üzerinde uzun süre barınabilir.
Tekstilin kullanım alanına uygun olarak, çamaşırhane operasyonunun aşağıdaki tüm aşamalarında hijyen önlemlerinin alınması, HACCP sisteminin kurulması (Hazard Analysis of Critical Control Points: Kritik Kontrol Noktalarında Tehlike Analizi), “Kritik Kontrol Noktalarının” ve “Kontrol Parametrelerinin” belirlenmesi “hijyenik” çamaşırhane operasyonu için temel konular arasındadır.
Kirli çamaşırların taşınması: Kirli çamaşırlar, cinslerine göre farklı renklerde ve kapalı kirli çamaşır torbalarında taşınmalı, kirli çamaşır depolama alanı temiz çamaşırların bulunduğu kısımdan tamamen ayrı olmalı, çamaşırhanede kirli ve temiz çamaşırlar için bölümler fiziksel bariyerlerle ayrılmış olmalıdır. Kirli çamaşırların taşındığı arabalar ve araçlar düzenli olarak temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.
Kirli çamaşırların ön ayırımı: Kirli çamaşırlar kullanım alanına ve cinslerine göre, az kirli-çok kirli olarak ayrılmalı, kirli ayırımı yapan personelin özellikle hastane çamaşırlarında mutlaka eldiven ve maske kullanmalı, kirli çamaşırları ayıran personel temiz çamaşırlarla temas etmemelidir.
Çamaşırların yıkanması ve dezenfeksiyonu: Enfekte hastane çamaşırlarının yıkandığı makinelerde başka çamaşır yıkanmamalı, tercihen bariyerli yıkama –sıkma makinelerinde yıkanmalı (Kirli taraftan yükleme- temiz tarafta boşaltma), tünel makine kullanılıyorsa, tünelde yalnızca hastane çamaşırları yıkanmalıdır.
Uygun olan yıkama programında, uygun yıkama deterjanı, ağartıcı ve dezenfektan ürünler ile, doğru dozajda, doğru sıcaklık ve sürede yıkanmalıdır.
Yıkanmış çamaşırların kurutulması: Yıkanmış ve sıkılmış yada preslenmiş çamaşırlar temiz taşıma arabalarında uzun süre bekletilmeden döner kurutmaya ya da silindir ütüye verilmeli, kurutma sıcaklıkları ve süreleri kontrol edilmelidir. Bu aşamada personel el hijyenine çok dikkat etmelidir.
Kurumuş çamaşırların paketlenmesi: Kuruyan ve ütülenen çamaşırlar katlanarak uygun şekilde paketlenmeli ve istiflenmelidir.
Kullanım yerine taşınması: Temiz ve hijyenik çamaşırların temiz arabalarla ve temiz araçlarla sevkiyatı yapılmalı, taşıma arabaları sık sık dezenfekte edilmelidir.
Ayrıca, çamaşırhanede tüm yüzeylerin sistemli temizlik ve dezenfeksiyonu sağlanmalı, personel kişisel temizlik ve hijyeni konusunda, özellikle el hijyeni konusunda sürekli denetlenmelidir.
Yıkanan çamaşırların ve çamaşırhanenin hijyen standardının belirlenmesi için Avrupa ve Amerika’da özellikle hastane ve gıda işletmelerinin çamaşırları için hazırlanmış standartlar vardır. Bu standartların amacı “hijyenik olarak temiz” tekstilin elde edilmesinde önemli olan kalite kriterlerinin belirlenmesi ve bu kriterlere göre “çamaşırhanenin” sertifikalandırılmasıdır. Bu standartlarda çamaşırhane operasyonunun her aşaması için standartlar, kontrol parametreleri ve yıkanan çamaşırın mikrobiyolojik standartları belirlenmiştir.
Bu standartlardan bir tanesi Alman RAL-GZ 992 standartlarıdır. RAL standartlarına uygunluk kontrolü ve sertifikalandırma Hohenstein Enstitüsü tarafından yapılmaktadır. Avrupa’da uygulanan “Hastane çamaşırları için Hijyen yönetim sistemi” RABC standardı (Risk Analysis Biocontamination Control), Avrupa Standardı DIN EN 14065 çamaşırhane hijyen yönetim sistemini esas almaktadır. Bu standart “TS EN 14065” olarak Türk standartları arasında yer almaktadır ve 2004 den beri yürürlüktedir.
Eczacıbaşı Profesyonel Linela Çamaşır Hijyeni ailesi ile çamaşırların hem temiz hem de hijyenik olmasını hedeflemektedir. Ana yıkama ve yardımcı yıkama ürünlerinin yanı sıra çamaşırın tekstil türü, kir cinsi ve yıkama sıcaklıklarına göre seçilen hijyen etkili ürünlerin yer aldığı geniş bir portföy ile profesyonel çamaşırhane sektörüne hizmet vermektedir. M624 PAA Bazlı Ağartıcı ve M627 Aktivatörlü Oksijen Bazlı Ağartıcı ile çamaşırlar düşük sıcaklıkta etkin bir şekilde temizlenir ve dezenfekte edilir. Düşük sıcaklıkta uygulanan yıkamalarda tekstilin ömrü uzatılırken, enerji ve zaman tasarrufu sağlanarak çamaşırhane genel giderleri azaltılmış olunur. Profesyonel çamaşırhanelerin çözüm ortağı olan Eczacıbaşı Profesyonel, tekstil türü ve kirliliğe göre uyguladığı yıkama programları ile hem tekstil hijyeni ve ömrü için, hem de çamaşırhane maliyetlerinin iyileştirilmesi için optimum çözümler sunar.
